Het veranderende bibliotheeklandschap geschetst

Het veranderende bibliotheeklandschap geschetst
NVMB-Netwerkbijeenkomst 27 november 2014 bij de Rijnbrinkgroep in Arnhem

Met de nieuwe bibliotheekwet (Wsob) worden de taken van het bibliotheekwerk in Nederland herverdeeld. De Koninklijke Bibliotheek (KB) gaat daarbij een belangrijke rol spelen. Niet alleen wordt de KB verantwoordelijk voor een landelijke digitale bibliotheek, ook krijgt zij een centrale rol in het stelsel van openbare bibliotheken toegewezen. Op de Netwerkdag van de Nederlandse Vereniging van Muziekbibliotheken (NVMB) worden de lijnen in dit veranderende landschap geschetst, met speciale aandacht voor de muziek. Daarbij wordt het belang van het eenvoudige potlood in het digitale tijdperk niet vergeten.

klik op de afbeelding om de gehele samenvatting te lezen

Het programma bevat:
Inloop en koffie vanaf 10.00 uur

10.30 Welkom en inleiding
Ria Kornet, Senior Adviseur Musidesk Rijnbrink Groep, over de taken en projecten van de nieuw gevormde Rijnbrink Groep waar de NVMB deze dag te gast is.

11.00 Auteursrechten en digitale muziek
Mark Jansen van Dirkzwager Advocaten en Notarissen is gespecialiseerd in het intellectuele eigendom en IT-recht en lid van de Vereniging voor Auteursrecht. Auteursrecht wordt met voortschrijdende digitalisering steeds complexer. Daardoor wordt het voor bibliotheken steeds moeilijker om vast te stellen wat mag en niet mag als het gaat om kopiëren en ter beschikking stellen. In dit programmaonderdeel willen we het hebben over allerlei juridische aspecten van gedigitaliseerde bladmuziek. Wat houdt het fragmentrecht voor bladmuziek precies in, welke muziek is rechtenvrij, wat kan er digitaal geëtaleerd worden in een catalogus, wat kan er uitgeleend worden en wat zijn de knelpunten bij openbare bibliotheken, hogescholen en universiteiten.
LEES HIER MARK JANSENs PRESENTATIE TERUG

11.45 Column
Martie Severt (voorheen hoofd van de Muziekbibliotheek van de Omroep) illustreert met het verloop van zijn eigen loopbaan het veranderende bibliotheeklandschap.

13.15 De KB als spin in het web
Jos Debeij is per 1 september 2014 aangesteld als Hoofd van de stafafdeling Bibliotheekstelsel. Hij zal de nieuwe taken van de KB met betrekking tot de openbare bibliotheek een eerste invulling geven en kwartier maken. Hij zal komen vertellen over zijn taken en visie en zal daarbij de muziekcollecties en –diensten niet uit het oog verliezen. Jos Debeij was directeur van de openbare bibliotheek Deventer en heeft veel expertise op het gebied van verandermanagement en bibliotheekvernieuwing.
AANVULLEND PRESENTEERDE JOHAN STAPEL DEZE LEZING GETITELD ‘MUZIEK IN DE NBC’

14.45 ‘Met potlood en gum’
Marianne Butijn, bibliothecaris Koninklijk Concertgebouworkest, vertelt over haar werkzaamheden als muziekbibliothecaris bij een van de beroemdste orkesten ter wereld. Over de relaties tussen dirigent en orkest, muziekuitgevers en bibliotheek en het ambacht waarbij de wensen van de dirigent van dienst keer op keer met potlood en gum worden doorgevoerd in de partijen van de orkestleden.

15.30 Rondleiding met aansluitend netwerkborrel

Boekpresentatie: Muziek lezen met de vingers

UITNODIGING
voor de feestelijke presentatie van het boek
Muziek lezen met de vingers
de geschiedenis van het muziekbibliotheekwerk voor mensen met een visuele beperking
op donderdag 12 februari 2015
in de Statenzaal van de hoofdvestiging van Stadkamer
(Openbare Bibliotheek Zwolle)
Diezerstraat 80
8011 RJ Zwolle
Inloop vanaf 14.00 uur. Aanvang 14.30 uur

Tijdens de bijeenkomst zal een aantal korte inleidingen worden gehouden door onder meer een vertegenwoordiger van de Nederlandse Vereniging van Muziekbibliothecarissen (NVMB) en een vertegenwoordiger van de Stichting Muziek voor Visueel Gehandicapten (connect2music).
Tevens zal de schrijver van het boek, Ad van der Waals, een toelichting geven op inhoud en achtergrond van zijn boek.
De bijeenkomst wordt afgesloten met een informeel samenzijn tot uiterlijk 17.00 uur.

Aanmelden vóór 6 februari via dit e-mailadres

Uitnodiging in .pdf-formaat

Vacature ArtEZ bibliothecaris met specialisatie muziek

ArtEZ hogeschool voor de kunsten beschikt over vijf mediatheken in de plaatsen Arnhem, Enschede en Zwolle. Elke mediatheek heeft een eigen collectie, gericht op het onderwijs dat binnen de vestiging wordt gegeven. Studenten en docenten kunnen boeken, tijdschriften, bladmuziek, databanken, geluidsdragers en dvd’s raadplegen. De medewerkers van de mediatheek stellen de collectie samen, houden deze actueel, en zorgen voor een optimale toegankelijkheid.
Voor het Conservatorium op de locaties Zwolle en Enschede is ArtEZ per direct op zoek naar een

bibliothecaris met specialisatie muziek
tot en met februari 2015
minimaal 0,6 fte
op woensdag en donderdag locatie Zwolle
vrijdag locatie Enschede

Organisatie
Het ArtEZ Conservatorium heeft ruim 900 studenten en 260 docenten en is daarmee een van de grootste van Nederland. De locaties Enschede en Zwolle hebben de opleidingen Klassieke muziek, Jazz & Pop, Docent Muziek, Popacademie, MediaMusic, Muziektherapie en Danstherapie.

Functieomschrijving
Tot de taken behoren:
-Innemen, uitlenen en opruimen van materialen
-Het verstrekken van informatie aan studenten, docenten en medewerkers
-Titelbeschrijven van bladmuziek en boeken over muziek in Vubis

Functie-eisen
Wij zoeken een allround muziekbibliothecaris die ervaring heeft met het titelbeschrijven van bladmuziek en boeken over muziek. Ervaring met Vubis en evt. OCLC is een pré. U bent snel in staat zelfstandig én alleen te werken op een locatie en u heeft een klantgerichte instelling. Vanzelfsprekend beschikt u over goede communicatieve vaardigheden in het Nederlands en Engels.

Aanstelling
Aanstelling is tot en met februari 2015 met een kans op verlenging op tijdelijke basis. De honorering is afhankelijk van leeftijd en ervaring.

Sollicitatie en informatie
Informatie over de functie kunt u inwinnen bij Jantien Dubbeldam, informatiespecialist muziek en dans, telefoon maandag en vrijdag 038 4270532 en dinsdag t/m donderdag 026-3535674. Uw CV(!) inclusief mobiele telefoonnummer, kunt u uitsluitend per mail tot en met zondag 30 november a.s. sturen aan sollicitatie@artez.nl o.v.v. muziekbibliothecaris. De gesprekken met maximaal 3 geschikte kandidaten staan gepland op donderdagochtend 4 december in het Conservatorium van Zwolle. Op diezelfde ochtend volgt het aanstellingsgesprek. De eerste werkdag is in de daaropvolgende week.

Deze vacature wordt alleen verspreid via mailinglists en geplaatst op websites.

IAML conferentie Antwerpen 2014 Public Libraries branch

Hanneke Kuiper doet verslag

Van 13 tot 18 juli vond in De Singel te Antwerpen de jaarlijkse IAML-conferentie plaats.
De internationale koepelorganisatie van muziekbibliotheken, -archieven en -documentatiecentra heeft ca. 2.000 individuele en institutionele leden uit 45 landen.
IAML organiseert is op zijn beurt ook lid van de International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA), de International Council on Archives (ICA), het European Bureau of Library, Information and Documentation Associations (EBLIDA) en de International Music Council (IMC).
De organisatie was uitstekend en werd uitgevoerd collega’s van de bibliotheek van het Antwerps Conservatorium en het Studiecentrum Vlaamse Muziek, in samenwerking met MATRIX en met de conservatoriumbibliotheken van Gent en Brussel. Een driehonderdtal deelnemers, waarvan 13% collega’s uit Openbare Bibliotheken, had keuze uit een goedgevuld programma van lezingen, werkgroepen, middag- en avondconcerten. Met België als gastland waren heel wat Belgische instellingen (of afdelingen) aanwezig om hun muziekcollectie, (muziek)historisch onderzoek te belichten of om nieuwe ontwikkelingen/projecten voor te stellen.
De locatie was uitstekend, in het nieuwe gebouw De Singel, met conservatorium en bibliotheek, diverse zalen, een restaurant en een heerlijke tuin. Er was extra aandacht voor het goede leven in de vorm van heerlijke bonbons, Antwerps bier en een heus Frietkot verkocht Belgische patat tijdens de lunch. Er verscheen zelfs een ijscoman toen de mussen van het dak vielen.
Er was aandacht voor muziek uit België tijdens de vele lunch- en avondconcerten.

De Public Libraries branch organiseerde 2 sessies:
De eerste sessie: Muziek en Social Media in de Openbare Bibliotheek (paneldiscussie)
De tweede sessie: Muziek en kinderen, over inspiratie en ervaringen

~~~~

Daarnaast volgt hier een verslag van een presentatie uit de sessie van de Commission on Audiovisual materials.

Digitaliseren van vinyl: Het verleden is de toekomst

Sprekers: Peter A. Caesens (Kortrijk Openbare Bibliotheek, Kortrijk), Chris Vandenbroecke, tekst (Kortrijk Library)

In deze wereld van digitale downloads, apps en streaming sites, kijkt de Openbare Bibliotheek van Kortrijk met u terug en spreekt over een belangrijk eigen initiatief.
Het merendeel van de Openbare Bibliotheken heeft (nog steeds) een muziekcollectie, er moeten er nog honderden zijn in Vlaanderen. Dus, wat is er gebeurd en waarom heeft alleen Kortrijk de pretentie om zich te willen onderscheiden van haar collega bibliotheken?
In 1968 startte Kortrijk als eerste stad in Vlaanderen met een muziekbibliotheek. Tot de komst van de CD in de vroege jaren ’80, slaagde de bibliotheek er in om een divers aanbod van duizenden LP’s te presenteren”.
In 2003 besloot de regionale afdeling van de nationale radio om digitaal te worden. Ze hadden het uitstekende idee om hun vinyl collectie te schenken aan de plaatselijke bibliotheek, zodat de collectie beschikbaar zou blijven voor het publiek van de hele regio.
In de loop van de jaren, vergelijkbaar met wat er gebeurd is in andere landen, besloot het merendeel van de Vlaamse bibliotheken, wegens gebrek aan opslagruimte, om de LP’s te verkopen of erger, hun vinyl collectie te vernietigen. Kortrijk, daarentegen, besefte dat zulke prachtige cultureel erfgoed niet verloren mocht gaan en behouden moest blijven voor de toekomst.
Dus zo komt de bibliotheek aan de meest uitgebreide openbare vinylcollectie in België, behoudens een paar particuliere verzamelaars, en (semi-) officiële organisaties die meer in bezit kunnen hebben.
Heeft de bibliotheek deze 50.000 Vinyl items weggestopt in een ongure schimmelige kelder? Staan ze daar weg te stoffen, zonder er naar om te kijken?
Het uiteindelijk doel van de bibliotheek is om deze collectie te ontsluiten voor het Vlaamse publiek. Niet uit te lenen, nadat ze ervaren hebben dat collector’s items die, eens uitgeleend, nooit meer terug kwamen! Dus ze digitaliseren het Vinyl!
Uiteindelijk, na een aantal vergaderingen met de organisaties die de rechthebbenden vertegenwoordigen, heeft de bibliotheek een herenakkoord gesloten – onder strikte voorwaarden – om kopiëren en branden van de vinyl op CD-R mogelijk te maken. Voorwaarden zijn dat het album/de opname nooit zal worden uitgebracht op CD; er mag geen commerciële winstoogmerk zijn; Zij moeten het origineel behouden en het kan nooit worden verkocht, vernietigd of worden weggegeven; de bibliotheek digitaliseert alleen wat er in de bibliotheekcollectie aanwezig is.
Eerst brandde men op verzoek van gebruikers van alle Vlaamse bibliotheken en, als er wat vrije tijd overschoot, digitaliseerde men op een proactieve manier alle Vlaamse muziek uit alle tijden, zonder rekening te houden de kwaliteit of genre.
Het is nu het uiteindelijke doel alle Belgische vinyl te verwerven en te reproduceren.

Deze presentatie is een pleidooi voor meer samenwerking tussen alle partners om dit prachtige Muzikaal Cultureel Erfgoed voor de toekomst te behouden.
Vinyl zal nooit sterven !!!

PLB-sessie 2: Muziek en kinderen, over inspiratie en ervaringen

Kinderen zijn in alle openbare bibliotheken een belangrijke gebruikersgroep. De meeste bibliotheken bieden projecten of wekelijks voorlezen voor kinderen. Sommige bibliotheken bieden speciale activiteiten waarbij ook muziek een rol speelt.
Daarom presenteren we dit jaar een speciale sessie die geheel is gewijd aan muziek en kinderen.
De drie sprekers richten zich allemaal op verschillende leeftijdsgroepen en vertellen ons over hoe en waarom ze dit doen, afhankelijk van competenties waarover zij beschikken, om hun jongste klanten inspireren.

Bibliotheek, muziek en kinderen
Birgitta Sparre (Hagfors Public Library, Zweden)
De bibliotheek in Hagfors is een geïntegreerde School en Openbare Bibliotheek. Deze organisatie geeft de mogelijkheid om kinderen te ontmoeten, zowel tijdens de schooldag, als na school. Er wordt een gezamenlijk plan gehanteerd om met de kinderen te kunnen werken. Daarbij is het allerbelangrijkste doel om ieder kind het gevoel te geven dat het belangrijk is en ook ieder kind te leren lezen, zingen, spelen etc. Hier volgt een beschrijving van een aantal projecten waar men mee werkt in de bibliotheek.

Dans een sprookje
Er zijn verschillende manieren om een sprookje te ervaren, door de muziek en door de dans.
Eerst wordt de kinderen een sprookje voorgelezen dat is verbonden met de muziek, soms klassieke muziek soms volksmuziek. Voorbeelden zijn Grieg – Peer Gynt etc., Smetana …
Een sprookje dansen is de volgende stap, als we klaar zijn met het verhaal. De kinderen en docent gaan dan het verhaal in dans uitbeelden.
Het verhaal uitbeelden met dans, begint voor de kleinere kinderen met: Klop, klop – wat staat er in dit boek! Laten we eens kijken …:-)
Voor de groteren is er een project ‘Lees een boek’ en laat het me dan zien m.b.v. film, muziek, schilderkunst etc. De kinderen die 9 jaar oud zijn, krijgen ze een boek als een geschenk van de schoolbibliotheek.

De presentatie werd afgesloten met een het voorlezen van het prachtige boek ‘Drakar och Demoner’, door Lennart Hellsing en Ane Gustavsson. Hier leren we over de verschillende muziekinstrumenten door gedichten, liederen en luisteren naar klassieke muziek.

Taalondersteuning door verhalen met muziek
Het volgende voorbeeld werd gepresenteerd door Juliane Streu (Stadtbücherei, Fachabteilung Musik, Hagen, Duitsland)

De Openbare bibliotheek Hagen presenteert 2 maandelijkse een muzikaal-literair evenement voor kinderen van 1-3 jaar en 4-8 jaar.
Met het “Schoß Kinderprogramma” (Kind-op-schoot Programma) worden peuters uitgenodigd, samen met hun (groot)ouders/opvoeders, om te luisteren en te kijken naar een kort verhaaltje over een specifiek onderwerp, waarbij ook altijd veel gezongen en bewogen wordt. De bibliotheek introduceerde een speciaal welkomst -en afscheidsliedje, en de eigen mascotte genaamd Max!
Het geheel duurt ca. een half uur en is inmiddels een populaire ontmoetingsplek geworden voor peuters en begeleiders.

Daarnaast organiseert de bibliotheek ook muzikale verhalen uit andere landen voor oudere kinderen, die op hetzelfde format zijn gebaseerd. Ook hier zingt men een welkomst- en afscheidsliedje.
Er is altijd een onderwerp waarover de liedjes en dansen gaan, er is altijd een verhaal dat muzikaal wordt uitgebeeld.
Iedere maand wordt een nieuwe activiteit georganiseerd, waarbij men een Muzikale-literaire wereldreis kan maken en waarin een ander land, regio of continent wordt geïntroduceerd. Er wordt een speciale gast uitgenodigd.
Aan de hand van liedjes, verhalen en dans leren de kinderen de gewoonten en gebruiken kennen van verschillende landen en culturen. Ze krijgen een speciale badge. Deze bijeenkomsten duren ca. een uur en hebben zich ontwikkeld tot een echt publiek evenement, dat veel plezier, ritme en muziek biedt en tegelijkertijd het doel, taalbevordering, bevordert.

Tot slot is er een educatieve samenwerking met het lokale orkest, om kinderen te leren over de verschillende muziekinstrumenten.

Tiotretton: Conventionele en onconventionele manieren van spelen met muziek en geluid in een bibliotheek voor kinderen tussen de 10-13 jaar oud
Gonzalo Vargas (Kulturhuset Stadsteatern / Library Tiotretton Stockholm)

‘In een bibliotheek zijn veel boeken. Waarom gooien we ze niet gewoon ze op de grond, nemen we het geluid op, bewerken we het, combineren we dat met andere geluiden, maken we er een lied van, dat we met sinaasappelen spelen? De mogelijkheden om te spelen met gewone en onbekende geluidopnames zijn tegenwoordig eindeloos. Deze presentatie zal zich richten op een aantal workshops en activiteiten bij Tiotretton die worden georganiseerd om de bezoekers verschillende benadering van muziek en geluid tonen’.

Dit verhaal gaat over een speciale bibliotheek voor 10-13 jarigen, Tiotretton, gelegen in het centrum van Stockholm, als onderdeel van de Kulturhuset, een van de grootste openbare instellingen in Zweden. Het heeft verschillende ruimtes, voor tentoonstellingen, een theater, verschillende bibliotheken met daarbij verschillende medewerkers/specialisten.
Bij Kulturhuset ligt de focus op film en muziek. Kulturhuset werkt samen met de Openbare Bibliotheek, gebruikt dezelfde lidmaatschapskaarten.
Na een minder goede start met kinderen 0-13 jaar, is men na onderzoek door studenten van de Universiteit, snel overgeschakeld naar de huidige leeftijdsgroep.
Een architect heeft vervolgens de bijzondere omgeving ontwikkeld, waar mogelijk in samenwerking met kinderen. Het zwart/wit patroon op de vloer is ook zichtbaar op het plein buiten en fungeert als meeting point. De locatie aan het plein is een aantrekkelijke plaats in het centrum van Stockholm, er zijn veel activiteiten. Je kunt hier van alles ontdekken, groeien en je grenzen verleggen, de bibliotheek zien als oase.

Tiotretton: Hoe werkt het?
‘We willen de deuren openen naar allerlei manieren om te creëren, zonder dat een daadwerkelijk resultaat vereist is’.
Iedereen moet zich welkom voelen, je laat je schoenen achter bij de deur en volwassenen zijn niet welkom.
De vier coaches hebben elk hun eigen focus, zoals film en muziek, coördinator workshops, boeken voor scholen.
In eerste instantie waren er te veel activiteiten aangeboden, iets wat de 10-13 jarigen niet leuk vinden, ze willen liever genieten van de bijzondere omgeving. De coaches leerden veel in de praktijk. Er is veel kamers en er zijn overal boeken! Je kan gewoon praten en ook ergens speciale om vragen.
Kinderen kunnen dingen maken, gebruik maken van allerlei programma’s/gereedschap en resultaten ook projecteren op de muur. In samenwerking met de theater organisatie, kan je een verkleedkist gebruiken. Zo kan iedereen spelen, zijn creativiteit stimuleren, op zoek zijn naar een nieuwe identiteit. Er wordt geen oordeel gegeven, coaches leren in de praktijk.

Wat gebeurt er
Workshops worden vaak georganiseerd is de keuken, want het is er gezellig en er zijn veel dingen om geluid mee te maken. Dus de officiële muziek- en radio studio wordt minder gebruikt!
De keuken wordt een keer per week gebruikt voor een try-out van wat er spontaan gebeurd.
Voorbeelden van activiteiten zijn: het maken van een game; ontwikkelen van je eigen smaak; Verhalen (voor)lezen of Laboratorium. Boek cirkel, poëzie workshop, Geluids workshop.

Muziek
De muziek trekt iedereen aan, wat voor kennis of achtergrond je ook hebt, het is een leuke en makkelijke manier om mee te identificeren of om jezelf te laten horen.
De muziekboeken in de collectie zijn gericht op de interesses van de kinderen en hun muzikale helden. In hetzelfde pand is de bibliotheek voor Film & Muziek, waar we ook gebruik van maken. Zij hebben boeken over verschillende genres in de muziek, vinyl- en CD collecties en nog veel meer.

Het geluid van eieren, potten en appels
We zijn altijd op zoek naar nieuwe manieren om ons op speelse en onverwachte mee te kunnen uiten. Sinds medio januari 2014 werd de bibliotheek op dinsdag deels veranderd in een audio-shop. Hier kunnen kinderen zich storten op audio, geluiden zoeken, podcasts maken, tracks mixen en nog veel meer.
Twee weken geleden deden we iets leuks in de keuken waar geluiden gingen re-samplen, van het kraken van eierschalen en koekenpangeluiden tot het filmen van het uitpersen van citroenen. Dan, met de hulp van Makey Makey, (door eerst jezelf te “aarden” en dan de draden aan te sluiten aan allerlei geleidende voorwerpen), verbonden we de geluiden van diverse objecten, zoals het persen
van een appel zodat het klonk als een appel die in tweeën werd gesneden.

Elke dag worden tussen 15-17 uur ongeveer 30-35 kinderen ontvangen. In de ochtend zijn er altijd groepen in samenwerking met de scholen.
Tiotretton zit niet op Facebook, maar maakt gebruik van Instagram om bekendheid van Tiotretton te bevorderen, zoals Instagram Storytelling!
De werkwijze van Tiotretton wordt elke 6 maanden vernieuwd, door het behouden van de goede dingen, een noodzaak om flexibel te blijven.

Voor meer informatie: vraag het IAML-officieren:
Carolyn Dow (voorzitter),
Hanneke Kuiper (vice-voorzitter),
Birgitta Sparre (secretaris).
Sluit je bij ons aan op Facebook

Lees ook Sessie 1: Muziek en Social Media in de Openbare Bibliotheek

PLB-sessie 1: Muziek en Social Media in de Openbare Bibliotheek

Eens in de twee jaar presenteert de vakgroep Openbare Bibliotheken van IAML graag een update van de ontwikkelingen rond muziekcollecties, digitale aanbod. Deze keer werd een panel gevormd met vijf collega’s en de gespreksleider was Johan Mijs (Bibnet, Brussel)
Het panel besprak diensten van gedigitaliseerde media, Social muziekmedia in de bibliotheek en andere aan collectie gerelateerde recente ontwikkelingen. Hoe hebben deze ontwikkelingen collecties en dienstverlening beïnvloed? Na korte introducties van de panelleden, zie hierna, namen de aanwezigen deel aan de discussie.

Susanne Hein (Zentral‐ und Landesbibliothek Berlin)

Openbare muziekbibliotheken in Duitsland
Er zijn veel nieuwe concepten, ideeën en activiteiten om de aandacht te trekken en nieuwe klanten te werven:
• Een nieuwe vinylcollectie om uit te lenen (Dresden)
• Speelruimte met gitaren of keyboards (Hamburg en Köln)
• Aparte collecties voor beginners/ easy-to-play uitgaven, cd’s en muziekboeken voor kinderen (Stuttgart, Berlijn-Steglitz, Berlin-Charlottenburg)
• Sibelius-software voor gebruik in de bibliotheek (Stuttgart)
• Uitvoeringen, evenementen, concerten (Essen, Hagen, Stuttgart, Berlijn, Wolfsburg, …)
• Facebook pagina’s (Wiesbaden, Würzburg …)

Natuurlijk zijn er ook problemen, zoals niet voldoende klantvriendelijke catalogi, teruglopende uitleningen, dalende budgetten en minder specialistisch ondersteuning voor de gebruikers.
Wat betreft kansen: Afspeellijsten maken, aanbevelingen; de muziekbibliotheek als netwerk- en ontmoetingsplek; Muziekbibliothecarissen beschikken over veel professionele zoekvaardigheden en kunnen gebruikers/collega’s helpen.
Kijk voor statistische informatie bij: http://www.miz.org/institutionen/oeffentliche-musikbibliotheken-s30 or http://www.hbz-nrw.de/angebote/dbs/ (kies: Musikbibliotheken)

Birgitta Sparre (Hagfors Openbare Bibliotheek, Zweden)
In Zweden zijn een aantal grotere Music Libraries, zoals in Malmö, Gävle, Karlstad, Eskilstuna, Borås, Västerås en natuurlijk Music and Theater library of Sweden in Stockholm.
Wij bieden wel veel collecties in openbare bibliotheken in heel Zweden, maar wat we zien is dat de muziekcollecties kleiner worden of worden samengevoegd met andere afdelingen. Ook zien we dat, na de financiële crises, bibliotheken vaak met minder ruimte, minder personeel of zelfs met personeel zonder speciale kennis van muziek moeten werken. Dit is in diverse bibliotheken zichtbaar, in Openbare bibliotheken maar ook bij Universiteitsbibliotheken en ik beschouw dit als een bedreiging voor de kwaliteit van de Muziekbibliotheek werk en voor de bibliotheek.
Natuurlijk is de situatie voor de bibliotheken de laatste tien jaar ook veranderd met de komst van Spotify en zelfs door Youtube.
Dus willen we ons richten op een andere rol voor de bibliotheek van vandaag. Bibliotheken zijn nog steeds de enige plek in een stad die de vrije toegang tot informatie voor iedereen biedt. Een plek waar u op zoek gaat een boek, een CD kunt beluisteren of gedrukte muziek kunt vinden; maar ook een plek waar je mensen ontmoet en ervaringen kunt uitwisselen.
Ik vind dat het een van de belangrijkste opdrachten voor de Muziekbibliotheken van vandaag is, om kinderen te laten kennismaken met muziek in alle genres, waaronder volksmuziek en klassieke muziek.

Patrick Heemstra (Muziekweb, voorheen Centrale Discotheek Rotterdam, Nederland)
Deze speciale Audiocollectie begon als een lokaal instelling in 1961 met het verzamelen van klassieke LP’s en sinds 1968 ook met populaire-muziekplaten. In die tijd was men soms wel/soms geen partner van de plaatselijke openbare bibliotheek, meestal had de CDR een aparte locatie. De officiële samenwerking met Openbare Bibliotheken in de rest van Nederland, bestaat sinds 1970.
Na het ontstaan van het internet ontwikkelde het CDR MuziekWeb, zodat mensen vanuit huis toegang konden krijgen tot de collectie.
Nu zijn ze een officieel service center voor audio en zorgt Muziekweb voor Nederlandse gebruikers met een aanbod van 500.000 CD ‘s, 30.000 DVD’s en 300.000 vinylplaten, met metadata voor nieuwe titels.
De collectie is ook ontsloten via de Nieuwe Nationale Bibliotheek Catalogus.
Hun diensten omvatten onder leenverkeer, nieuwsbrief, overzicht van 300 nieuwe artikelen per week. Sinds vorig jaar bieden ze Muziekwebluister, een streaming service, met volledige tracks te luisteren in de bibliotheek van de collectie 6.000.000 tracks.
Muziekweb biedt informatie over artiesten, albums, muziek stijlen en thema’s.
Proactief op Twitter, maakt informatie beschikbaar voor anderen;
Op Facebook ligt de focus op lokale gebruikers van Rotterdam, informatie met video. In de toekomst ligt de focus op het bieden van een app om de collectie streaming beschikbaar te maken op tablet en smartphone.

Tiina Tolonen (Bibliotheek University of Applied Sciences, Oulu, Finland)

Een Fins project
Op dit moment biedt het project nog een bescheiden collectie gedigitaliseerde bladmuziek, gepresenteerd op de website van e-concerthouse. Maar het onderscheidt zich ten opzichte van andere databases, door het gebruik van de Sibelius muzieknotatie.
Men kan de collectie gratis gebruiken, en hoeft alleen de plug-in te downloaden die beschikbaar is op de Sibelius website.

Extra’s met Sibelius
Wat het de moeite waard maakt is dat, afgezien van het zien van de muziek online, men kan meelezen tijdens het luisteren naar de muziek. Het meest interessante van het werken met Sibelius is, dat het de mogelijkheid biedt om de muziek te transponeren naar een andere toonsoort of een ander instrument . Dit biedt bibliotheken/medewerkers een extra gelegenheid om hun collectie op meer manieren beschikbaar te maken, dan alleen de gedigitaliseerde versie van het muzikale werk dat men in de eigen collectie heeft.

Samenwerken
Zoals Wikipedia, werkt deze online muziekbibliotheek met vrijwilligers en is vrij toegankelijk. (GNU Free Documentation License).
Men kan deelnemen aan de ontwikkeling van deze bibliotheek, door de muziek toe te sturen. Auteursrechtelijk beschermd materiaal zal niet worden gepubliceerd zonder schriftelijke toestemming van alle betrokken partijen.
U kunt ook muziek bewerken door een email te sturen, en de muziek retour te ontvangen op hetzelfde adres.
Nu de nieuwste versie Sibelius ook PDF accepteert, bespaart het een hoop tijd en hoeft men de muziek niet meer noot voor noot in te sturen!
De gebruikers van de eigen bibliotheek zullen, net als anderen over de hele wereld, hiervan profiteren en ze kunnen naar eigen voorkeur de muziek transponeren.
In de nabije toekomst zal de e-concert bibliotheekcollectie geïntegreerd worden in de Finse Nationale Catalogus. Dus als het je iets lijkt, kunt je eenvoudig hetzelfde bevorderen in Nederland.

Deze online muziekbibliotheek, een deel van de e-concert house virtual library, wordt onderhouden door de OUAS, de Oulu University of Applied Sciences. De huidige collectie van deze bibliotheek is gebaseerd op de persoonlijke collectie van de docent Kari Kuosmanen en bestaat uit duizenden noten. Vanwege auteursrechtelijke redenen, kan deze collectie niet als geheel worden gepubliceerd.

Carolyn Dow (Lincoln City Libraries, USA)

1. Een voorbeeld van de Online Muziek diensten:
• Alexander Street Press
• Naxos
• Overdrive
• Hoopla
• Classical Archive
• Freegal

De bibliotheek betaalt voor de gebruikers

2. Andere Streaming Diensten
• Spotify
• Pandora
• Rhapsody
• Rdio
• iHeartRadio
• Radio stations op het internet
• YouTube
• Beats Music, Google Music, Xbox Music, Amazon

3.
• Recent onderzoek zoals Midia Consulting voor Universal Music Group, toont aan dat:
1/3 van de muziekgebruikers wereldwijd hebben streaming muziekdiensten gebruikt, maar slechts
10% wil hiervoor betalen
• Resultaten van de Muziekindustrie in cijfers voor 2014 tonen aan dat:
Streaming in 2013 goed was voor 11% van de wereldwijde omzet van de muziekindustrie; CD’s – 41%, downloads waren 26% van de omzet. In de VS was dit 60% digitaal, 30% CD’s; Abonnementdiensten zijn het snelst groeiende marktsegment.

4.
Streaming of CD?
• Streaming is nog steeds nieuwe deelnemer op de markt; de CD is niet dood, vinyl is een nichemarkt
• Streaming-diensten bieden onze klanten toegang tot muziek die wij niet in de hand; zij voorzien
gebruikers ook van mogelijkheden om muziek te delen via social media als Facebook. Dus als wij onze gebruikers kunnen helpen met de technische aspecten van de streaming-diensten die zij willen gebruiken, winnen wij aan geloofwaardigheid. Omdat een streaming-dienst niet alles kan bieden, moeten we in staat zijn om het uit te leggen wat de mogelijkheden zijn voor onze gebruikers.

Johan Mijs (Bibnet, Brussel)
Door niet vooruit te plannen, gebruik te maken van wat er nog beschikbaar is in de bibliotheekcollecties, zullen bibliotheken hun muziek afdelingen verliezen.
Dus doe het extra onderzoek, ken je gebruikers, werk samen en benchmark met andere bibliotheken en biedt extra diensten aan. Gooi de CD-collectie niet zonder meer weg, maar biedt je vinylcollectie aan en digitaliseer-on-demand!
Zorg voor mediawijsheid, verbind je met het lokale muziekleven en biedt daarbij de lokale metadata/informatie aan in de eigen catalogus; biedt als bibliotheek play-lijsten aan via Spotify, slechts 1 klik!

Paneldiscussie
Na deze korte presentaties ging de discussie over onderwerpen als:
• Wat is de huidige stand van zaken van muziek in de openbare bibliotheken in uw land? (CD uitleningen, muziek luisteren in de bibliotheek, digitale bibliotheek muziekdiensten, informatiediensten voor muziek, muziekuitvoeringen in de bibliotheek, …)
• Welke gebruikscijfers zijn er over muziekbibliotheken / bibliotheekdiensten in jouw land?
• Wat zijn concurrerende muziekdiensten in jouw land? Zie je deze als concurrentie?
• Wat is de essentiële rol van de muziekbibliotheken in uw land?

Natuurlijk is er altijd een grote verscheidenheid aan voorbeelden, want we komen allemaal uit verschillende landen in verschillende delen van de wereld. We kijken ernaar uit om weer een update van wat er gaande is in twee jaar te presenteren.

Voor meer informatie: vraag het IAML-officieren:
Carolyn Dow (voorzitter),
Hanneke Kuiper (vice-voorzitter),
Birgitta Sparre (secretaris).
Sluit je bij ons aan op Facebook

Lees ook Sessie 2: Muziek en kinderen, over inspiratie en ervaringen

Impressies stadsbezoek Gent

Lam Gods : Closer to Van Eyck: Rediscovering the Ghent Altarpiece

Woensdag is de dag van de Stadsbezoeken. Voor mij stond Gent op het programma met uiteraard een bezoek aan Het Lam Gods. Ik was blij dat we er niet met z’n allen langsheen gejaagd werden maar eerst een introductie kregen door iemand die er een hele dag over zou kunnen vertellen zonder in herhalingen te vallen. Gelukkig kon emeritaat hoogleraar Peter Schmidt het ook in anderhalf uur vertellen ;-). Wat mij het meest hierin trof was dat het in de Middeleeuwen heel normaal was om beelden te maken in de wetenschap dat geen mens die ooit zou zien. Omdat ze bijvoorbeeld bovenin de kerk achter een pilaar stonden. Voor de handwerkman maakte dat niet uit want zijn beeld werd wel gezien door God en daar ging het om. Toch denk ik dat ook een middeleeuwse beeldenmaker het leuk zou vinden als zijn familie kan zien wat hij gemaakt heeft. Ook de gebroeders van Eijck hebben dit soort bijna onzichtbare miniatuurtjes gemaakt. Nu kunnen we alles zien op Closer to Van Eyck.

We mochten gisteren ook even kijken in de bibliotheek van het Conservatorium Gent. Een uitgebreid bezoek zat er niet in omdat ze binnenkort gaan verhuizen. We hebben het magazijn nog net in de oude staat kunnen zien en dat was de moeite waard. Rijen oude kasten die tot het 3-meter hoge plafond reiken, propvol met antiquarische bladmuziek en boeken. Ik hoorde een Amerikaanse collega zeggen “I’ll never complain about lack of space anymore” De bibliotheekruimte zelf staat vol met alle mogelijke nieuwe series over componisten. Het zal fantastisch zijn voor studenten en docenten als ze straks zelf mogen snuffelen tussen de kasten. Maar een beetje jammer is het wel van die heerlijk ruikende ouwerwetse bibliotheken.

Jantien Dubbeldam

Overleg

Face to Face by Petr Kovar (Freeimages.com)

Je zou bijna denken dat een IAML congres alleen bestaat uit lezingen maar dat is niet waar. Als je wilt kun je de hele dag druk zijn met het bijwonen van koffiebesprekingen, werklunches en vergaderingen. IAML heeft namelijk een behoorlijk hoeveelheid overlegorganen: 5 Professional branches, 4 Subject commissions,  9 Committees en 3 Working groups. Al deze groepen komen minstens 1x per congres bij elkaar en dat zijn dus minstens 21 vergaderingen verdeeld over 5 dagen. En dan reken ik de 2 Council vergaderingen en de General Assembly niet eens mee. Sommige overleggen zijn besloten maar een heel aantal is gewoon te bezoeken en vaak is dat de moeite waard omdat je dan met een kleine groep mensen van gedachten wisselt over je vak. Er is dus geen spreker maar er staat een onderwerp centraal of er wordt een agenda afgewerkt.

Je moet echter wel opletten zodra ze je gaan uitnodigen voor een besloten bespreking. Dit betekent vaak dat ze op zoek zijn naar mensen die een klus moeten doen. Als ik ja had gezegd was ik nu mede bijdrager geweest aan de IAML Facebookpagina en was ik assistent advertentiemanager van Fontes geworden. Ik houd voorlopig m’n kaken stijf op elkaar want 3 jaar geleden heb ik in een onbewaakt ogenblik, en omdat ik me enorm gevleid voelde, ja gezegd op de vraag of ik guest-editor wilde zijn van Fontes #3 in 2014. Die klus is nog niet geklaard dus voorlopig begin ik niet aan iets nieuws.

Gisteren begon de dag met de “Roundtable Discussion between the Board and National Representatives”. Een besloten bijeenkomst waaraan ongeveer 30 mensen aan deelnemen. Helaas werd hier de Council vergadering van zondag nog eens dunnetjes over gedaan.  Dezelfde onderwerpen die in de 2e Council vergadering van morgenmiddag weer aan de orde komen en die in de General Assembly van vrijdagmiddag nog een keer langs komen. Dat is teveel hetzelfde. Maar goed, aan die structuur wordt gesleuteld dus het zal goed komen. Hoop ik.

Jantien Dubbeldam

Are we blessed?

Tijdens een verhaal van een Amerikaanse muziekprofessor uit Princeton (niet de minste universiteit) valt me op hoeveel lezing-bijwoners nog gewoon met pen en papier aantekeningen aan het maken zijn. De minutieuze ontsluiting van een hele reeks aan kunsttijdschriften, die ook informatie blijken te bevatten over bijv. het uiterlijk van concertprogramma’s en de kledingstijl van balletvoorstellingen, wordt gedetailleerd en met overgave aan ons verteld. De spreker is duidelijk gedreven over het onderwerp, en is trots op wat er is bereikt. Echter, en dat vind ik wel grappig, aan het eind krijgen we allemaal een uitdraai op papier mee van z’n verhaal, en geen slideshare-adres of websitepagina waar we een digitale versie van dit toch wel te lange verhaal terug kunnen vinden.

Er zijn er niet veel die met een tablet op schoot zitten, velen doen het met het ouderwetse doorhalen, strepen trekken op het papier om de lijn in de aantekeningen te houden en met een fototoestel om beelden te schieten van de PowerPoint. Dat deed me nog even terugdenken aan Oslo 2004, toen er aan het begin van de conferentie voor de vrijdagmiddag-general-assembly een cd-rom werd beloofd met alle verhalen, maar die er niet kwam omdat er maar weinig lezinggevers waren die hun verhaal helemaal digitaal beschikbaar hadden. Dat zou nu toch anders kunnen, al lijkt het erop dat alleen  het papieren IAML-tijdschrift Fontes met een outline komt. Maar het is nog geen vrijdag, dus wie weet wat er nog komt.

De professor uit Princeton voelde zich ‘ blessed’  dat hij hier z’n verhaal kon houden. Voel ik me gezegend, vereerd, prettig bij m’n aanwezigheid deze twee dagen? Ja, onmiddellijk. Ik ben hier in een gemeenschap van mensen met wie ik een liefde voor de muziek en het bibliotheekwerk deel. Met wie ik in vrijmoedige stilte luister naar een opname van Renate Tebaldi die een Puccini-aria zingt, ten gehore gebracht op een klassieke 33-toerenplaat (ik ben nog van de generatie die weet wat dat is :-) tijdens een verhaal over het samenstellen van een discografie van Puccini-geluidsopnames. En met wie ik samen instemming ervaar bij een constatering over de toekomst van een bibliotheek die dat alleen voor zich ziet als ze er in zullen slagen zich verder in te bedden in en een toegevoegde waarde hebben voor de omringende gemeenschap. Om met Johan Mijs (medewerker Bibnet Brussel, een soort Bibliotheek.nl) te spreken: we moeten ons nu opnieuw uitvinden als muziekbibliothecaris, op zoek gaan en blijven naar nieuwe mogelijkheden om het beroep verder te ontwikkelen, want alleen dan blijft het een leuk vak! En hoe: juist die nieuwe kansen met elkaar blijven delen, dat lijkt me als NVMB gewoon een leuke klus.

Ik ga naar huis na twee volle dagen Antwerpen. Het was goed hier te zijn!

Jos Oegema

 

 

Big data of hoe maak je van muziek een breder onderzoeksterrein

Vanochtend en ook gisteren een aantal ‘papers’  gehoord over onderzoeken van muziekonderzoekers die merkten dat hun onderzoeksveld interessant was geworden voor andere wetenschappers. Dat lijkt me nu een leuke ontdekking: dat wat jij doet, waar je zoveel tijd instopt, energie bij ziet wegglijden omdat instellingen toch gesloten blijken te zijn ondanks de openingstijden op hun website, tijdschriftartikelen uit een tijdschrift zijn gescheurd terwijl jij die pagina’s net nodig had, of omdat inlogcodes niet blijken te werken, als al dat werk dan onverwachte successen boekt.

Het ging nu vooral over projecten waarbij ontsluiting van gegevens belangrijk was. Iets meer bibliothecairs kun je toch niet hebben, daartoe zijn wij (muziek)bibliothecarissen toch op deze wereld. Maar door je beschikbare gegevens over muziekuitgevers uit de 16e eeuw digitaal tot op detail te ontsluiten en daar vervolgens een visueel zichtbaar te maken geografisch patroon uit te kunnen afleiden die bijvoorbeeld voor een historische onderzoeker naar de stadsgeschiedenis van Parijs vergeleken met Venetië een nieuwe bron kan worden, dat lijkt me een mooie wetenschappelijke winst.

Metadata dus, je onderzoeksgegevens d.m.v. nauwkeurige ontsluiting en samenvoeging van digitale bestanden te kunnen delen met anderen, wat zal daar nog veel te winnen zijn voor ons vak.

Als een prairiesong uit de wijde omgeving van Alberta uit 1910 nu kan leiden tot een nauwe samenwerking tussen een universitair bladmuziek-ontsluitingsproject en een facebookpagina van de kleindochter van de oorspronkelijke zanger die op zolder een opname vond van opa die het lied op het oogstfeest zelf uitvoerde, zonder dat beide zaken fysiek naast elkaar te vinden zijn, wat hebben we dan nog veel te ontdekken!

Nu eerst koffie met alle openbare bibliotheekmensen op deze conferentie. Ben benieuwd hoeveel dat er zijn!

Jos Oegema