Joost van Gemert (Universiteitsbibliotheek Utrecht)

‘Ik zie nog steeds bestaansrecht voor een papieren collectie’

Joost van Gemert is vakspecialist bij de Universiteitsbibliotheek Utrecht. De bibliotheek heeft twee vestigingen. In de UB Uithof huizen de bètawetenschappen, in de UB binnenstad vinden geesteswetenschappen, rechten, economie en bestuurlijke organisatie onderdak.
Als vakspecialist geesteswetenschappen houdt musicoloog Van Gemert zich naast muziek ook bezig met religie, Arabisch en klassieke talen. De muziekwetenschap is met 25 à 30 eerstejaarsstudenten een klein maar stabiel vakgebied.
De vakspecialisten vormen met de publieksdiensten en de collectiediensten de driehoek van de operationele bibliotheek. Het is de taak van een vakspecialist om intermediair te zijn tussen docenten, studenten en bibliotheek met betrekking tot alle bibliotheekdiensten. ‘Daarbij zijn digitale informatiebronnen en digitale publicatieplatforms een zeer belangrijke schakel,’ vertelt Van Gemert. ‘De UB heeft sinds internet geen monopolie meer op de wetenschappelijke informatievoorziening. Het is cruciaal dat studenten en docenten alle bronnen op waarde weten te schatten en leren om de gevonden informatie goed te verwerken.’
Zo zijn er cursussen binnen het curriculum waar men leert om te gaan met literatuurmanagementsystemen, de regels van het auteursrecht en de juiste wijze van publiceren via bijvoorbeeld open access en het wetenschappelijke archief van de Universiteit zelf: het Utrecht University Repository. Ook wordt studenten geleerd dat er meer te halen is op internet dan Google Scholar en dat het de moeite loont minder bekende digitale bronnen te raadplegen. Op het gebied van de muziek is dat bijvoorbeeld RILM (Abstracts of Music Literature), dat wordt samengesteld door wetenschappers.

‘Hoewel de digitale informatievoorziening steeds belangrijker zal worden, zie ik voor de toekomst nog steeds bestaansrecht voor een papieren collectie. Zeker voor de humaniora, voor de bètadisciplines ligt dat anders,’ zegt Van Gemert. ‘Een sprekend voorbeeld is het fenomeen IMSLP, het gratis toegankelijk bladmuziekarchief. Daarin is ontzettend veel auteursrechtvrije bladmuziek beschikbaar. Hoe fijn het ook is om obscure en historische uitgaven te kunnen vinden, voor de wetenschappelijk verantwoorde actuele uitgaven ben je nog steeds afhankelijk van de papieren publicaties van de toonaangevende muziekuitgeverijen, al is men daar met de digitale innovaties aan een inhaalslag bezig.’